Bornova İlçe Halk Kütüphanesi şimdiye kadar yalnız gittiğim ya da kızım Ekin’le gittiğimiz kütüphaneler içinde en enerjik çalışanlara sahip, en aktif kullanılan kütüphane diyebilirim. Bunda kütüphanenin müdiresi Asuman Nesibe GÖK’ün, onunla aynı enerjiyi paylaşan kütüphane personeli ve gönüllü çalışanların payı büyük elbette. Ziyarete gittiğimiz 19 temmuz günü saat 14.00- 17.30 arası, İzmir’in malum sıcağına rağmen o kadar çok kullanıcı geldi ki, inanamazsınız. Ayrıca yaz dönemi için iki gönüllü çalışan da katılmış aralarına. Küçük çocuklarla beraber kitap seçip okuyorlar, kütüphane işlerinde çalışanlara yardımcı oluyorlar.
Bornova’da merkezde, bir ara sokakta 82 m2, küçük bir kütüphane burası. Girişinde bebek arabası ya da tekerlekli sandalye kullananlar için rampa var. Ama araçlarını ısrarla engelli girişine koyup sıkıntı yaratan sürücülerden çok şikayetçiler. Girişte minik bir avlusu var, scooterla gelen küçük kitapseverler oraya araçlarını park edebiliyorlar
Dışarıdan içeriye girene kadar size sessizlik uyarıları karşılıyor.
Kullanıcıların da aktif olarak kütüphanenin işleyişine katılmaları ve bu yolla kütüphaneye sahip çıkmalarını amaçlayan Asuman Hanım, girişte kullanıcı sayısının işaretleneceği bir pano hazırlamış.
Asuman Hanım “okur” yerine “kullanıcı”yı tercih ediyor. “Kütüphaneye ille okumak için gelinmemeli, geçerken uğrasınlar, ortamı solusunlar, herkes kendince bir yol bulur zaten” diyor. Bu nedenle sanırım, her yaştan kullanıcı vardı o gün kütüphanede. Anne-çocuk, ya da dede/büyükanne-çocuk, gençler, orta yaşlılar, hatta dedesiyle gelen bebek bile vardı. Kimisi gazetelere göz atıyor, kimi çizgi roman okuyor, kimi bilgisayar başında, kimi kitabına dalıp gitmiş.
Zeminde PVC esaslı zemin kaplaması var. Mekan aydınlık ve ferah. Pencerelerden güneş ışığı doluyor mekana. Raflar arasında masalar ve sandalyelerle okuma alanları oluşturulmuş.
Giriş holünden itibaren her yerde kitap okunabiliyor.
Mutfak ve tuvaletler, ayna kaplı bir ara bölme ile giriş holünden ayrılıyor. İki tuvalet var, biri personele ait, diğeri kullanıcılar için ayrılmış. Emzirme odası, alt açma ünitesi gibi bebekli kullanıcılar için gerekli alanlar mevcut değil, ama kütüphanedeki sıcak yaklaşım sayesinde hepsi için çözümler bulunacağından eminim.
Giriş holünden sonraki mekanda dergilerin bulunduğu bir raf (yemek dergisinden seyahat dergisine çeşit çeşit dergiler var), hemen önünde satranç masası, bilgisayar kullanıcıları için ayrı bir bölüm ve kütüphane görevlilerinin odası yer alıyor. Ayrıca bir sehpa üzerinde okuyucuların yazması için bir günlük bulunuyor. Neler yazmışlar, okumanız lazım J Daha önce kitap okumayı sevmediğini, ama kütüphaneye geldikçe, kendine okuyacak kitaplar buldukça kitaplarla dost olduğunu anlatan birçok çocuğun yazısı vardı bu günlükte.
Küçük bir kütüphane olduğu için okul öncesi için ayrı bir mekan yok ama kitaplar ve okuma bölümü olarak mekanın içinde bir alan ayrılmış. Kitaplar 7-14 yaş olarak ayrı bir kitaplıktalar, kitaplığın alt raflarında da okul öncesi kitaplar var. Birkaç ahşap oyuncak ve el kuklası da mevcut. Çocukların oturmaları için fazla yer yok ama kitaplarını alıp başka masalara da geçebilirler.
Kitaplığın önüne yerleştirilen ünitenin açık rafları ve çekmeceleri okul öncesi ve yeni okumaya başlayanlar için ince kitaplarla dolu. Hatta biz kızım Ekin’le daha önce okuyup çok sevdiği Fatih Erdoğan’ın ilk okuma serilerinden birkaçını bulduk, hemencecik okudu orada ben fotoğraf çekerken.
Yer ve kullanım sınırlı ama çözümler sınırlı değil. Asuman Hanım anaokullarıyla yaptıkları ortak çalışmalarda, kütüphaneye gelen gruplar için masa ve sandalyeleri kaldırıp, yerlere minderler atıp, tavana yansıttığı projeksiyonla sunumlar bile yaptıklarını anlattı. Yani istedikten sonra yer azlığı sadece bir bahane olarak kalıyor…
Aslında bu noktada Asuman Hanım’ın okul öncesi çocuklarla yaptıkları kütüphane etkinliklerini anlatmalıyım, çünkü her biri çok heyecan verici çalışmalar. Çocuklara kütüphaneyi tanıtmak, kütüphaneyi sevdirmek için gerek özel, gerek devlete ait anaokullarıyla 2011’den itibaren düzenli olarak yürüttükleri ortak çalışmalarla çeşitli etkinlikler şöyle:
- Kütüphanede sessiz olunması kavramını anlatmak için “taşlar ve sessizlik” oyunu oynuyorlar. Çocukların gözleri kapalı, bir kaba atılan taşları görmeden sadece sesini dinleyerek sayıp, kaç tane olduğunu yazıyorlar ya da yazmayı bilmeyen yaş grubuysa çiziyorlar.
- Öğretmenleri eşliğinde kitap okuma etkinliği yapıyorlar. Sonra gruplara ayrılıp okudukları kitaptaki resimleri birbirlerine sessiz sinema tekniğiyle anlatmaya çalışıyorlar.
- Kütüphanede araştırma yapmayı ve buldukları bilgiyi aktarmayı öğrenmek için de bir etkinlik var: belirlenen bir renk, şekil ya da hayvanı kütüphanedeki kitap ve dergilerden bulmaya çalışıyorlar, bulduktan sonra resmini yapıp bilgiyi aktarmış oluyorlar.
- Okul öncesi çocuklara bir şeyler anlatabilmenin bir yolu da kuklaları konuşturmak. Bazen sıkıcı konuşmalar yerine Hacivat-Karagöz oyunlarına başvuruyorlarmış. Sonuç pür dikkat dinleyen kuzular 😉
- Özel bir anaokuluyla bilgiye erişim çalışması yapmışlar. Anaokulu bünyesinde bir kütüphane oluşturmuşlar. Kitapları konularına göre sınıflandırmışlar ve konu simgelerini (örn. bilim, aile, arkadaşlık vs) çocuklar resimler çizerek hazırlamışlar. Çoğunluğun kullanmayı tercih ettiği resimleri/figürleri konu başlığı simgesi olarak kullanmışlar. Bu çalışma kütüphane haftasında sunulmuş ve pek çok yerden büyük ilgi göstermişler.
- YKY ile öğretmen ve kütüphaneciler için yaratıcı drama eğitimi çalışması yapmışlar.
- Yine kütüphane çalışanları ve civardaki anaokullarının öğretmenleri için Goethe Enstitüsü’nde kütüphanecilik ve Almanya’daki uygulamalar üzerine eğitim almışlar.
- Ayrıca miniklerin kütüphane kartları öğretmenlerine ya da annelerine değil, mutlaka kendilerine veriliyor, böylelikle sorumluluk bilinci oluşturulmaya çalışılıyormuş.
Sadece anaokulları ile değil çalışmaları, tüm yaşlardaki çocuklara ve gençlere ulaşabilmek sürekli okullara gidiyorlarmış. Okullarda okuyucu ve yazar buluşmaları, yaratıcı drama çalışmaları, daha büyük yaşlar için düz yazı ve şiir okumaları gerçekleştiriyorlarmış. Asuman Hanım 8 yaştan sonra kütüphaneden bir kopuş yaşandığını söylüyor. Bunu geriye çevirmek için okul tanıtımlarını çok önemsiyor, kendi imkanlarıyla bile olsa mutlaka okullara gitmeye çalışıyormuş.
Gençlik merkezleri ile ortak çalışmalar yapıyorlarmış. Örneğin yeni bir projeleri var; Bornova büyük bir ilçe olduğu için semtlere, oradaki çocuklara/gençlere ulaşabilmek amacıyla gezici kütüphane kurmak.
Daha pek çok konu konuştuk Asuman Hanım’la. Biz konuşurken Ekin de bol bol resim yaptı, hatta gün sonunda resimlerini koymak için Asuman Hanım’ın verdiği zarfa Bornova İlçe Kütüphanesi’nin logosunu da çizerek kendisine bir dosya hazırladı.
Kütüphane personelinin niteliği, bilinçliliği de çok önemli. Asuman Hanım kendi enerjisini birleştirebileceği harika bir ekip kurmuş. Kullanıcının rahat ettiği, kapanış saatine kadar dolu, ilgi gösterilen bir kütüphane haline getirmiş burayı. Hatta kitap sayım dönemlerinde kullanıcılar zor durumda kalmasın diye “ödünç acil servis” uygulaması yapılıyormuş. Ayrıca facebook sayfaları da çok aktif, mutlaka takip edin.
Bu konuştuğumuz uygulamaların hepsi gün gün aktarılıyor oraya. Bizim gittiğimiz gün, Ekin okurken, ben notlar alırken fotoğraflarımızı çekip sayfaya eklemişler. Günün sonunda topluca bir fotoğrafımız bile var.
Çok aktif, sıcak ve enerjik bir kütüphane burası, kendinizi orada rahat hissediyorsunuz. Alın yanınıza çocuğunuzu, mutlaka buraya uğrayın. Belki bir etkinliğe denk gelirsiniz, ya da bir kitap seçip beraber okursunuz, ya da sadece uğrayıp merhaba dersiniz 😉
İzmir’den sevgilerle…